Гродзенскі журналіст выдаў кнігу да юбілея Каліноўскага

— Гэтая кніга — першая біяграфія Кастуся Каліноўскага за апошнія 30 год. Напрыклад, у 1999 годзе пад рэдакцыяй Генадзя Кісялёва выйшаў зборнік дакументаў “Рыцар Свабоды”. Але то быў фактычна пераапрацаваны твор “Сейбіты вечнага”. Выходзілі зборнікі навуковых канферэнцый, але спробы агулам зірнуць на вобраз слыннага змагара беларускага народа не было ўжо 30 год.

— Каб напісаць гэтую кнігу, вы працавалі толькі ў Беларусі ці ў замежных архівах таксама?

— Зацікаўленасць асобай Каліноўскага ў мяне з’явілася падчас навучання ў Маскве і Торуні. Я разважаў над навуковай працай: трэба было прыдумаць штосьці, што аб’ядноўвае Беларусь, Польшчу, Расію. Я падумаў якраз пра паўстанне 1863 – 1864 гадоў. Тым больш у школе мы неяк дрэнна праходзілі гэтую тэму.

Якраз у 2010‑м годзе актыўна ішло абмеркаванне постаці Кастуся Каліноўскага. У адным з падручнікаў за 10 клас з’явіўся гістарычны міф пра “Винцента Константина Калиновского», дзе даказвалася, што ён ніякі не беларускі герой, а так — прыблуда нейкая. Калі я пачаў даследваць гэтую тэму, то даведаўся, што была такая прэзентацыя і ў міжваенны час, і ў пасляваенны, і ў 1990 – 2000-ыя. Пра Каліноўскага пісалі гісторыкі, публіцысты, яго сучаснікі. Але вобраз складаўся, мякка кажучы, вельмі супярэчлівы.

Адны яго называлі “літвінскім сепаратыстам”, іншыя — польскім Робесп’ерам, трэція казалі пра яго, як пра фанатыка рэвалюцыйнай ідэі, апошняга з магікан. Варта падкрэсліць, што нават у кіраўнікоў паўстання з польскага боку была думка, што “Кастусь Каліноўскі — гэта апостал беларускага народа і стваральнік беларускай літаратуры”. Доказы таго, што ён — наш, гэта не толькі яго самаахвярнасць, але і мова, якой ён карыстаўся ў публіцыстычнай дзейнасці. Нездарма Караткевіч казаў: для яго дастатковае пацверджанне, што Каліноўскі — наш, ёсць мова, на якой ён напісаў свае апошнія “Лісты з‑пад шыбеніцы”.

— Васіль, вы — журналіст, гісторык, кім вы сябе лічыце?

— Па-першае, я — гісторык, па-другое — журналіст. Праўда, мае здольнасці ў сферы журналістыкі толькі пачытанюць сваё развіццё пад кіраўніцтвам рэдактара і намесніка рэдактара выдання, ў якім я працую. Дзякуй Іосіфу Паўлавічу Сярэдзічу, за тое, што прытуліў, даў магчымасць працаваць у гэтым слынным выданні, дзе мае творчыя здольнасці, відавочна, развіваюцца. Гэта ўплывае ў першую чаргу на дысцыплінаванасць. 

Першая афіцыйная прэзентацыя кнігі “Канстанцін Каліноўскі: асоба і легенда” адбудзецца ў Гродне 2 лютага 2018 года, калі Кастусю Каліноўскаму споўніцца 180 год. Васіль Герасімчык абяцае падчас сустрэчы распавесці цікавыя факты з біяграфіі Каліноўскага, якія не ўвайшлі ў кнігу.