• Актуальнае
  • Медыяправа
  • Карыснае
  • Накірункі працы і кампаніі
  • Агляды і маніторынгі
  • Рэкамендацыі па бяспецы калег

    Камісія па этыцы ГА «БАЖ»

    Рашэнні камісіі

    Палажэнне «Аб камісіі па этыцы ГА “БАЖ”» (рыхтуецца новая рэдакцыя)

    I. АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННІ

    1. Дадзенае Палажэнне вызначае пытанні вядзення, парадак стварэння і прынцыпы арганізацыі працы Камісіі па этыцы ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў» (далей – БАЖ).

    2. Камісія ў сваёй дзейнасці кіруецца Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, законам РБ «Аб сродках масавай інфармацыі», Статутам БАЖ, Дэкларацыяй прынцыпаў прафесійнай этыкі БАЖ, Кодэксам журналісцкай этыкі БАЖ і дадзеным Палажэннем, міжнароднымі дакументамі пра ўмацаванне незалежных і плюралістычных сродкаў інфармацыі.

    3. Камісія па этыцы ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў» ствараецца з’ездам БАЖ на тэрмін да чарговага з’езду з ліку асоб, вядомых у журналісцкай супольнасці сваімі высокімі прафесійнымі і маральна-этычнымі якасцямі. Колькасць сябраў Камісіі – сем чалавек. Сябры Камісіі па этыцы ажыццяўляюць сваю дзейнасць на грамадскіх пачатках.

    4. Рада БАЖ і яго Праўленне, рэгіянальныя філіялы аказваюць садзеянне працы Камісіі па этыцы, у тым ліку ў пытаннях забеспячэння інфармавання грамадскасці пра яе рашэнні.

    5. Дзейнасцю Камісіі кіруюць яе старшыня і яго намеснік, якія абіраюцца на першым (арганізацыйным) паседжанні Камісіі.

    6. Паседжанні Камісіі не носяць планавага характару, а праводзяцца па меры паступлення матэрыялаў для разгляду.

    II. ПАЎНАМОЦТВЫ КАМІСІІ

    Камісія па этыцы ГА «БАЖ»

    Рашэнні камісіі

    Палажэнне «Аб камісіі па этыцы ГА “БАЖ”» (рыхтуецца новая рэдакцыя)

    Камісія:

    - ажыццяўляе кантроль за выкананнем норм Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі БАЖ яе сябрамі пры ажыццяўленні імі сваіх прафесійных абавязкаў незалежна ад часу апублікавання дадзенага канкрэтнага матэрыялу;

    - тлумачыць палажэнні Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі БАЖ. Камісія па этыцы валодае правам тлумачэння прынцыпаў і норм, замацаваных у Кодэксе журналісцкай этыкі БАЖ;

    - праводзіць праверкі па фактах парушэння сябрамі БАЖ Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі і разглядае выпадкі парушэння сябрамі арганізацыі Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі

    - абагульняе і прадстаўляе Радзе БАЖ рэкамендацыі па пытаннях выканання сябрамі арганізацыі Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі, выпрацоўвае рэкамендацыі Радзе БАЖ па ўжыванні да сябраў арганізацыі мер уздзеяння ў сувязі з парушэннем Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі;

    - самастойна распрацоўвае і разглядае прапановы па ўнясенні змен у Кодэкс журналісцкай этыкі;

    - Камісія па этыцы можа выказваць меркаванні з нагоды матэрыялаў і канфліктных сітуацый, аўтарамі і ўдзельнікамі якіх не з’яўляюцца сябры БАЖ. Камісія па этыцы можа па ўласнай ініцыятыве прымаць да разгляду любую справу пра парушэнне прынцыпаў і норм журналісцкай этыкі ў межах сваёй кампетэнцыі.

    ІІІ. ПРАВАМ ЗВАРОТУ Ў КАМІСІЮ ПА ЭТЫЦЫ ВАЛОДАЮЦЬ:

    - сябры ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў»;

    - органы дзяржаўнай улады і мясцовага самакіравання, службовыя асобы, грамадскія аб’яднанні, іншыя юрыдычныя і фізічныя асобы, зацікаўленыя ў маральна-этычнай ацэнцы прафесійнай дзейнасці пэўнага журналіста, галоўнага рэдактара, рэдакцыі, заснавальніка, выдаўца, распаўсюдніка ці ўласніка сродку масавай інфармацыі або дзяржаўнага органа ці службовай асобы, якая мае кампетэнцыю ў сферы масавай інфармацыі.

    ІV. ПАРАДАК ПРАЦЫ КАМІСІІ

    1. Паседжанні Камісіі праводзяцца па меры неабходнасці. Заява з просьбай пра разгляд канфліктнай сітуацыі падаецца ў Камісію па этыцы ў пісьмовай форме і разглядаецца ў разумна кароткі тэрмін, неабходны для яе склікання, вывучэння акалічнасцяў канфлікту і запрашэння ўсіх зацікаўленых асоб.

    2. Пры правядзенні паседжання Камісіі дакументы і матэрыялы, якія падлягаюць разгляду, прадстаўляюцца старшыні Камісіі, сябрам Камісіі, запрошаным не пазней чым за 3 сутак да пачатку паседжання.

    3. Паседжанні Камісіі склікае і праводзіць старшыня Камісіі, па яго даручэнні, намеснік старшыні Камісіі ці паседжанне Камісіі склікаецца па патрабаванні не меней чым трох сябраў Камісіі.

    4. Паседжанні Камісіі могуць быць адкрытымі і закрытымі і з’яўляюцца правамоцнымі, калі на іх прысутнічае больш за палову ад агульнага ліку яе сябраў. Пытанне пра форму паседжання Камісіі вырашаецца большасцю галасоў прысутных сябраў Камісіі.

    5. Па выніках кожнага паседжання Камісіі складаецца пратакол, які падпісваецца старшынёй Камісіі ці яго намеснікам.

    6. Пры разглядзе канфліктнай сітуацыі ў адсутнасць зацікаўленых асоб Камісія па этыцы абмяжоўваецца даследаваннем прадстаўленых імі аргументаў і выносіць рашэнне, названае завочным.

    7. Камісія па этыцы мае права адмовіцца ад разгляду канфліктнай сітуацыі па сутнасці, калі палічыць выпадак выходзячым за межы сваёй кампетэнцыі і/альбо не адпаведным мэтам дзейнасці Камісіі па этыцы, а таксама ў выпадку, калі канфлікт ужо ўрэгуляваны;

    8. Камісія па этыцы можа ўстрымацца ад разгляду звароту, калі хаця б адзін з бакоў канфлікту мяркуе перанесці дадзеную спрэчку ў суд.

    9. На паседжанне Камісіі могуць запрашацца заяўнікі, зацікаўленыя сябры БАЖ, іншыя асобы, прысутнасць і тлумачэнні якіх на паседжанні мэтазгодныя. На адкрытых паседжаннях Камісіі, па яе рашэнні, могуць прысутнічаць прадстаўнікі сродкаў масавай інфармацыі.

    10. Камісія разглядае пытанні, якія тычацца паводзінаў сябра БАЖ, толькі ў той частцы, у якой гэта можа быць ацэнена як парушэнне Кодэкса журналісцкай этыкі.

    11. Па выніках разгляду Камісія прымае рашэнне, якое носіць рэкамендацыйны характар. Рашэнне лічыцца прынятым, калі за яго прагаласавала большасць прысутных на паседжанні сябраў Камісіі. У ім канстатуецца адсутнасць ці наяўнасць фактаў парушэння Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі, прапануюцца меры ўздзеяння ў адпаведнасці са Статутам БАЖ.

    12. Камісія можа прыняць у дачыненні да сябра БАЖ наступныя меры ўздзеяння:

    - прапанаваць сябру БАЖ прынесці публічныя прабачэнні, у тым ліку шляхам апублікавання адпаведнага матэрыялу ў СМІ.

    - абвясціць сябру БАЖ публічную вымову;

    - зафіксаваць факт парушэння сябрам БАЖ Дэкларацыі прынцыпаў прафесійнай этыкі, Кодэкса журналісцкай этыкі; абвясціць  факт парушэння ў СМІ.

    - прапанаваць даць тлумачэнне ў пісьмовай форме па пытанні парушэння сябрам БАЖ Кодэкса журналісцкай этыкі.

    Камісія мае права перадаць рашэнне пытання пра парушэнне сябрам БАЖ Кодэкса журналісцкай этыкі Радзе БАЖ для прыняцця мер уздзеяння. Ужыванне мер уздзеяння за парушэнне прынцыпаў і норм журналісцкай этыкі не можа служыць самастойнай падставай для прыцягнення сябра БАЖ да дысцыплінарнай, адміністрацыйнай ці іншай прававой адказнасці;

    13. У выпадку асабістай зацікаўленасці аднаго ці некалькіх сябраў Камісіі па этыцы ў канкрэтнай сітуацыі, каб пазбегнуць канфлікту інтарэсаў, гэты сябра ці сябры Камісіі па этыцы адхіляюцца ад галасавання па дадзеным пытанні.

    14. Сябры БАЖ, якія з’яўляюцца ініцыятарамі разгляду пытанняў у Камісіі, ці ў дачыненні да якіх маецца інфармацыя пра парушэнні імі Кодэкса журналісцкай этыкі, маюць права абскардзіць рашэнне Камісіі ў Раду БАЖ.

    КОДЭКС ЖУРНАЛІСЦКАЙ ЭТЫКІ ГА «БАЖ»

    Асноўная задача журналіста — забяспечыць права грамадства на дакладную і важную інфармацыю, якая дазваляе сфарміраваць адэкватнае ўяўленне пра сацыяльныя працэсы, іх сутнасць і значэнне, пра стан справаў у сучасным свеце.

    Журналіст нясе адказнасць перад грамадствам у цэлым, перад законам і перад прафесійным згуртаваннем. Сацыяльная адказнасць журналіста патрабуе ад яго дзейнічаць у адпаведнасці з асабістымі ўяўленнямі пра этыку.

    Этыка прафесіі зводзіцца не да прымянення аднойчы і назаўжды ўстаноўленых правілаў, а да пастаяннай адказнасці журналіста за ўсё, што ён робіць у межах сваіх прафесійных абавязкаў.

    Гэты кодэкс абвяшчаецца высокім стандартам этычных і прафесійных паводзінаў для асобаў, якія ўдзельнічаюць у пошуку, атрыманні, захоўванні, распаўсюдзе і каментаванні інфармацыі ў СМІ. Нормы кодэкса не з’яўляюцца абавязковымі патрабаваннямі, а сфармуляваны ў якасці маральных арыенціраў, эталона, па якім супрацоўнікі СМІ могуць звяраць сваю прафесійную працу. Ніякія нормы Кодэкса журналісцкай этыкі не могуць быць падставай для прыцягнення супрацоўнікаў СМІ да крымінальнай, адміністрацыйнай, грамадзянска-прававой, дысцыплінарнай ці іншай адказнасці, за выключэннем адказнасці ў межах сістэмы самарэгулявання СМІ.

    Свабода друку

    Свабода СМІ з’яўляецца адной з асноўных гарантыяў свабоды слова, без якой немагчыма забеспячэнне іншых грамадзянскіх правоў і свабодаў. Свабода СМІ ўключае ў сябе магчымасць свабодна абмяркоўваць і крытыкаваць дзеянні як уладаў, так і грамадскіх і прыватных структураў. Журналісты садзейнічаюць рэалізацыі права выказваць непапулярныя меркаванні ці пагаджацца з поглядамі большасці.

    Журналіст абавязаны абараняць свабоду слова, захоўваць незалежнасць сваіх палітычных поглядаў і перакананняў. Ён павінен супрацьстаяць любым спробам скажэння інфармацыі ці ўвядзення цэнзуры.

    Як і любы грамадзянін, журналіст мае права на палітычныя ды іншыя перакананні і прыхільнасці. Аднак у сваёй прафесійнай дзейнасці ён павінен заставацца нейтральным і аб’ектыўным.

    Прынцыпы пошуку і атрымання інфармацыі

    Паважаючы права грамадства на аб’ектыўную інфармацыю, журналіст абавязаны перадаваць дакладныя звесткі, а таксама спектр поглядаў на тое ці іншае пытанне. Навіны павінны грунтавацца на фактах і дадзеных, дакладнасць якіх можа быць праверана.

    Журналіст павінен прыкласці максімум намаганняў для атрымання інфармацыі з усіх магчымых крыніцаў для таго, каб пераканацца ў яе паўнаце, дакладнасці і бесстароннасці. Асабліва дбайна павінна быць праверана інфармацыя, якая можа зняважыць чалавека ці прынізіць яго.

    Інфармацыя павінна быць атрымана законным і этычным шляхам.

    Запытваючы інфармацыю, журналіст абавязаны адрэкамендавацца, назваць СМІ, які ён прадстаўляе, паведаміць суразмоўцу пра тое, што яго словы могуць быць надрукаваныя, за выключэннем выпадкаў, калі вядзецца гаворка пра атрыманне канфідэнцыйнай ці афіцыйна недаступнай інфармацыі.

    Нельга злоўжываць даверам людзей. У выпадку трагедыяў, якія выклікалі шокавы ці прыгнечаны стан, журналіст павінен апытваць чалавека цярпліва і далікатна.

    Збіраючы інфармацыю, журналісты не маюць права выдаваць сябе за іншых асобаў. Журналісцкі пошук інфармацыі схаванымі метадамі можа быць апраўданы толькі ў выпадках, калі здабываецца інфармацыя, якая ўяўляе грамадскую цікавасць, і няма іншых спосабаў яе атрымання.

    Не павінны публікавацца матэрыялы, атрыманыя шляхам падслухоўвання ці далучэння да тэлефоннай размовы.

    Журналісты павінны захоўваць у таямніцы крыніцы канфідэнцыйнай інфармацыі.

    Прынцыпы публікацыі

    Журналісты павінны выкладаць факты, захоўваючы іх сапраўдны сэнс, паказваючы найважнейшыя сувязі і не дапускаючы скажэнняў.

    Бесстароннасць журналістыкі не азначае, што журналісты павінны ўтрымлівацца ад выказвання асабістага меркавання. Аднак чытач павінен мець магчымасць адрозніваць артыкулы, што ўтрымліваюць выкладанне фактаў, ад матэрыялаў, якія выказваюць чыё-небудзь меркаванне ці інтэрпрэтацыю падзеяў. Гэты прынцып не павінен, разам з тым, абмяжоўваць журналіста ў выбары стылю выкладу.

    Журналіст не павінен быць правадніком эгаістычнага прыватнага ці групавога інтэрасу. Ён прызваны садзейнічаць таму, каб сродкі масавай інфармацыі аб’ектыўна адлюстроўвалі плюралізм поглядаў. Недапушчальныя ўтойванне важнай для грамадства інфармацыі, скажэнне фактаў.

    Прадузятасць у каментары з’яўляецца парушэннем прынцыпаў журналісцкай этыкі.

    Падрыхтоўку і напісанне аналітычных матэрыялаў, каментаванне тых ці іншых падзеяў журналісты павінны давяраць асобам, чые кампетэнцыя, досвед і меркаванне адпавядаюць заданню такога роду.

    Характарызаваць людзей у матэрыялах СМІ па расавым прызнаку, веравызнанні, нацыянальнасці і становішчы, якое займае чалавек, неабходна толькі ў тых выпадках, калі гэта мае істотнае значэнне для правільнага разумення публікацыі (сюжэту).

    Загалоўкі і падзагалоўкі газетных матэрыялаў павінны поўнасцю адпавядаць зместу артыкулаў, фатаграфіі і тэлеперадачы павінны дакладна паказваць падзеі, а не вырываць іх з кантэксту.

    Непацверджаныя паведамленні, чуткі і здагадкі трэба пазначаць як такія. Сімвалічныя ілюстрацыі (фотамантажы, разыграныя сцэны, тыя ж матывы, зафіксаваныя ў іншы час і г.д.) павінны быць распазнавальнымі ці мець адпаведныя паметкі.

    Асоба, што дае інтэрв’ю, мае права ведаць, у якім СМІ і ў якім кантэксце будзе пададзена яе інтэрв’ю. Журналіст абавязаны выканаць просьбу гэтай асобы, калі яна выказала жаданне прагледзець і завізаваць матэрыял перад публікацыяй.

    Матэрыялы, перадрукаваныя з іншых сродкаў масавай інфармацыі, павінны мець адпаведныя спасылкі. Нават калі гаворка не вядзецца пра аўтарскае права, крыніцу раней апублікаванай трэцімі асобамі інфармацыі неабходна называць.

    Выкладаючы факты, каментуючы іх і ўступаючы ў палеміку па тых ці іншых пытаннях, журналіст абавязаны прытрымлівацца этыкі і культуры дыялогу, выказваць павагу да чалавека, з якім палемізуе.

    Прытрымліванне правоў і законных інтарэсаў трэціх асобаў

    Журналіст павінен адрозніваць інфармацыю, якая мае грамадскую значнасць, ад інфармацыі, што патурае грамадскай цікаўнасці.

    Інфармацыя пра прыватнае жыццё асобы можа быць апублікаваная толькі ў выпадку, калі яе паводзіны ў прыватнай сферы закранаюць грамадскія інтарэсы. Пры гэтым трэба правяраць, ці не парушыць публікацыя правоў трэціх асобаў.

    Журналіст не павінен фатаграфаваць грамадзян у прыватным асяродку без іх згоды. Не павінны публікавацца здымкі ці выявы людзей у іх паўсядзённым жыцці, калі гэта можа зняважыць ці прынізіць іх.

    Пры апісанні сямейных канфліктаў ці справаў, якія разглядаюцца судовымі ды іншымі інстанцыямі, рэкамендуецца не называць імёны непаўнагадовых.

    Для працы на тэрыторыі шпіталяў ды іншых установаў аховы здароўя журналісты павінны атрымаць дазвол у адміністрацыі лячэбнай установы. Неабходна ўлічваць, што інфармацыя пра цялесныя недахопы ці захворванні ў прынцыпе з’яўляецца таямніцай прыватнага жыцця.

    Пры публікацыі матэрыялаў на медычную тэматыку неабходна апусціць усё, што можа выклікаць у хворых ці іх блізкіх неабгрунтаваную і не адпаведную сапраўднаму стану справаў надзею на вылячэнне ў бліжэйшы час. З іншага боку, аднабакова крытычныя публікацыі адносна перспектываў вылячэння хваробаў, пра якія выказваюцца супрацьлеглыя меркаванні, не павінны выклікаць у хворых пачуццё няўпэўненасці і ставіць пад сумнеў магчымы поспех тэрапеўтычных захадаў.

    Вынікі навуковых даследаванняў на ранняй стадыі нельга паказваць як ужо канчатковыя ці амаль канчатковыя. Неабходна ўважліва ставіцца да ахвяраў гвалту і няшчасных выпадкаў. Гэтае ж правіла распаўсюджваецца і на сведкаў і сваякоў пацярпелых. Асабліва дбайна трэба падыходзіць да адбору фатаграфіяў, што ілюструюць падрабязнасці здарэння.

    Асвятленне няшчасных выпадкаў і катастрофаў не павінна пераходзіць межаў, калі знікае належная павага да пакутаў ахвяраў і пачуццяў іх блізкіх.

    Неабходна ўлічваць, які ўплыў можа аказаць рэпартаж пра няшчасны выпадак ці злачынства на лёс ахвяры і яе бліжэйшых сваякоў. Нельга раскрываць імя пацярпелага ці прапаўшага без вестак да таго часу, пакуль яго бліжэйшыя сваякі не будуць ведаць пра тое, што здарылася.

    СМІ не павінны патураць хваравітай цікаўнасці да дэталяў злачынстваў. Неабходна дбайна ўзважваць, што мае прыярытэт: цікаўнасць грамадскасці да атрымання інфармацыі ці інтарэсы ахвяраў ці закранутых асобаў.

    Ахвяры няшчасных выпадкаў ці злачынстваў маюць права на асаблівую абарону іх імёнаў. Выключэнні дапушчальныя, калі гаворка вядзецца пра вядомых дзеячоў сучаснасці ці пра асаблівыя звязаныя з гэтым акалічнасці.

    СМІ павінны пазбягаць ідэнтыфікацыі сваякоў і сяброў падазроных ці асуджаных без іх згоды.

    Калі злачынства здзейснена непаўнагадовымі, неабходна адмаўляцца ад публікацыі іх імёнаў і фатаграфіяў, што ідэнтыфікуюць асобу, калі пры гэтым гаворка не вядзецца пра цяжкія злачынствы. Публікацыя імёнаў і фатаграфіяў службовых асобаў ды іншых публічных фігураў дапушчальная, калі існуе ўзаемасувязь паміж гэтымі асобамі і злачынствам.

    Нельга публікаваць імёны ахвяраў сексуальнага гвалту ці дэталі, якія маглі б прывесці да раскрыцця асобы пацярпелых, калі толькі самі ахвяры не патрабуюць гэтага.

    Нельга ідэнтыфікаваць дзяцей ва ўзросце да 16 гадоў, якія сталі ахвярамі ці сведкамі сексуальных злачынстваў.

    Пры публікацыі матэрыялаў пра злачынствы ўзгадваць прыналежнасць падазронага ці злачынцы да нейкай рэлігійнай, этнічнай ці іншай меншасці дапушчальна толькі ў выпадках, калі ёсць нагода лічыць, што гэта садзейнічае лепшаму разуменню апісаных падзеяў. Такога роду згадка можа выклікаць прадузятасць у дачыненні да гэтых меншасцяў.

    Асвятленне ходу следства і судовага працэсу павінна быць аб’ектыўным. На ўсіх стадыях расследавання і судовага разбіральніцтва журналіст павінен імкнуцца да поўнага асвятлення пунктаў гледжання бакоў (у крымінальным працэсе, адпаведна, пазіцыі абвінавачання і пазіцыі абароны).

    Інфармацыя пра сям’ю падсуднага, род яго заняткаў, веравызнанне, нацыянальнасць, расу ці чалецтва ў якіх-небудзь арганізацыях публікуецца толькі ў тым выпадку, калі гэта мае непасрэднае дачыненне да справы. Да вынясення прысуду і канчатковага завяршэння працэсу не павінна публікавацца інфармацыя, якая можа перашкодзіць разгляду справы.

    Журналісту не варта публікаваць імёны асобаў, якія здзейснілі нязначныя правапарушэнні і былі лёгка пакараныя. Выключэнне могуць складаць выпадкі, калі такія правіннасці дапускаюцца публічнымі фігурамі.

    Журналіст не павінен узгадваць у СМІ пра злачынства, здзейсненае раней асобай, якая ўжо была пакаранай за яго. Гэтае правіла не датычыцца выпадкаў яўнага крымінальнага рэцэдыву, а таксама выпадкаў, калі асоба працягвае дзейнасць, звязаную са здзейсненым злачынствам, ці прэтэндуе на атрыманне высокага становішча ў грамадстве.

    Звядзенне шкоды да мінімуму

    Абавязкам СМІ з’яўляецца хуткае і поўнае выпраўленне дапушчаных ім памылак. Выпраўленні істотных фактычных памылак павінны публікавацца неадкладна і на бачным месцы.

    Людзі, у дачыненні да якіх былі распаўсюджаны крытычныя выказванні, павінны мець магчымасць неадкладнага адказу. Гэтыя адказы не варта суправаджаць рэдакцыйнымі палемічнымі каментарамі, яны павінны мець разумны аб’ём, адпавядаць сутнасці пытання і быць прымальнымі па форме.

    Незалежнасць журналіста

    Журналіст павінен паводзіць сябе такім чынам, каб не зрабіцца ахвярай сутыкнення рэальных ці схаваных інтарэсаў. Неабходна адхіляць прывілегіі ці падарункі, якія могуць паўплываць на меркаванні журналіста ці стварыць такое ўражанне.

    Журналіст не павінен удзельнічаць у дзеяннях ці арганізацыях, якія могуць абмежаваць незалежнасць яго меркаванняў і прычыніць шкоду яго прафесійнай сумленнасці.

    Канфлікты інтарэсаў прычыняюць шкоду прэстыжу СМІ.

    Прафесійны статус журналіста несумяшчальны з заняццем пасады ў дзяржаўных органах, а таксама ў кіруючых органах палітычных партыяў ды іншых арганізацыяў палітычнай скіраванасці.

    Журналістам і рэдактарам не трэба займацца працай па сумяшчальніцтве, займаць выбарныя ці адміністрацыйныя пасады, калі гэта можа скампраметаваць іх маральную чысціню.

    Калі ўдзел у палітычных акцыях, дэманстрацыях і рашэнні вострых сацыяльных пытанняў вядзе ці можа прывесці да канфлікту інтарэсаў, ставіць ці можа паставіць пад сумненне аб’ектыўнасць СМІ, ад яго варта адмовіцца. Нельга трапляць у залежнасць ад крыніцаў інфармацыі ці ад чыіх-небудзь інтарэсаў.

    Узгадненне дзеянняў паміж СМІ і праваахоўнымі органамі апраўдана толькі ў тым выпадку, калі ў выніку дзеянняў журналістаў жыццё і здароўе ахвяраў ці іншых узгаданых людзей могуць быць абароненыя.

    Журналіст не павінен выкарыстоўваць з карыслівымі мэтамі фінансавую інфармацыю, атрыманую ў межах яго прафесійнай дзейнасці, да яе публікацыі ці перадачы яе іншым асобам. Ён не павінен пісаць пра каштоўныя паперы, што складаюць сферу яго матэрыяльных інтарэсаў ці інтарэсаў яго сямейнікаў, не паведаміўшы пра гэта галоўнаму рэдактару.

    Журналіст не можа быць аўтарам платнай рэкламы ці рэкламных матэрыялаў.

    Платныя публікацыі падпадаюць пад нормы, звязаныя з рэкламай. Гэтыя публікацыі павінны быць аформленыя такім чынам, каб чытачам было зразумела, што гаворка вядзецца пра рэкламу.

    Рэдакцыйныя матэрыялы павінны быць дакладна адмежаваныя ад рэкламы.

    Пры распаўсюдзе інфармацыі пра спажывецкі рынак трэба паказваць, якім чынам і па якіх прычынах робіцца выбар на карысць тых ці іншых тавараў, пазбягаць аднабаковай падачы інфармацыі — толькі пра адну групу тавараў і паслуг, пра прадукцыю толькі аднаго вытворцы, адну фірму, сетку рэстарацыяў і г.д.

    Журналіст не павінен пісаць ад імя іншага чалавека ці падпісваць яго матэрыялы сваім імем.

    Журналіст не павінен прапаноўваць свае матэрыялы іншым СМІ без дазволу рэдакцыі. Калі журналіст, які працуе ў рэжыме «фры-ланс», прапануе матэрыял адразу некалькім СМІ, то ён павінен паведамляць пра гэта прадстаўнікам кожнага наступнага СМІ, да якога звяртаецца.

    Публікацыя матэрыялаў не павінна мець у якасці першачарговай задачы выйгрыш прызоў і ўзнагародаў.

    Журналіст павінен устрымацца ад публікацыі крытычных матэрыялаў, у аснове якіх ляжаць факты яго біяграфіі, бо гэта можа выклікаць уяўленне пра яго жаданне звесці рахункі.

    Журналісцкая салідарнасць

    У паўсядзённай працы журналісту рэкамендуецца падтрымліваць баланс паміж сумленнай канкурэнцыяй і прафесійнай салідарнасцю.

    Ні асобныя журналісты, ні калектывы СМІ не павінны зводзіць рахункі праз мас-медыя. Падобныя паводзіны спрычыняць шкоду не толькі іх прэстыжу, але і прэстыжу прафесіі ў цэлым, бо гэта падрывае давер грамадства да СМІ. Пры вырашэнні канфліктаў з калегамі журналіст аддае прыярытэт юрысдыкцыі журналісцкага згуртавання.

    Журналіст абавязаны абараняць прафесійныя годнасць і прэстыж, выяўляць салідарнасць з калегамі, якіх пераследуюць за прафесійную дзейнасць.

    ДЭКЛАРАЦЫЯ ПРЫНЦЫПАЎ ПРАФЕСІЙНАЙ ЭТЫКІ ЖУРНАЛІСТА

    ПАВАЖАЮЧЫ сваю прафесію і ўсведамляючы яе вялікую грамадскую значнасць;

    КІРУЮЧЫСЯ намерам умацоўваць давер грамадства да сродкаў масавай інфармацыі як аднаго з найбольш важных дэмакратычных інстытутаў;

    ПРЫЗНАЮЧЫ Дэкларацыю Міжнароднай федэрацыі журналістаў аб прынцыпах паводзін журналістаў як стандарт прафесійных паводзін журналіста падчас атрымання, захоўвання, распаўсюду і каментавання інфармацыі;

    РАЗУМЕЮЧЫ, што прафесія накладае на журналістаў асаблівую адказнасць,

    сябры грамадскага аб’яднання «Беларуская асацыяцыя журналістаў» дэкларуюць, што яны будуць прытрымлівацца наступных прынцыпаў прафесійнай этыкі:

    • ПАВАЖАЦЬ права грамадства ведаць праўду, памятаючы пры гэтым, што ніхто не можа трымаць манаполіі на ісціну.
    • АБАРАНЯЦЬ права на атрыманне і распаўсюд інфармацыі, свабоду выказвання.
    • ІМКНУЦЦА да максімальнай дакладнасці інфармацыі, глыбіні і праўдзівасці аргументаў падчас выказвання сваіх поглядаў, пазіцый і меркаванняў.
    • ПРЫЗНАВАЦЬ адкрыта і сумленна ўласныя памылкі.
    • ЛІЧЫЦЬ недапушчальным плагіят, свядомае скажэнне фактаў, заведама недакладныя каментары, неабгрунтаваныя абвінавачванні, атрыманне незаконнага ўзнагароджання за распаўсюд або адмову ад распаўсюду інфармацыі.
    • ПАВАЖАЦЬ іншыя погляды і меркаванні, спрыяць шырокай грамадскай дыскусіі ў сродках масавай інфармацыі.
    • НЕ ДАПУСКАЦЬ дыскрымінацыі паводле расавай прыналежнасці, нацыянальнасці, спавяданай рэлігіі, полу, сексуальнай арыентацыі, палітычных і іншых поглядаў і г.д.
    • ЗАХОЎВАЦЬ правы і законныя інтарэсы трэціх асоб падчас пошуку, захавання і распаўсюду інфармацыі.
    • АБАРАНЯЦЬ канфідэнцыйнасць крыніц інфармацыі.
    • НЕ ДАГАДЖАЦЬ тым, хто пры ўладзе, памятаць, што кантроль за дзейнасцю ўладаў з’яўляецца адной з найважнейшых функцый сродкаў масавай інфармацыі.
    • ВЫКАЗВАЦЬ салідарнасць з калегамі, якія пераследуюцца за прафесійную журналісцкую дзейнасць.
    • ПРЫТРЫМЛІВАЦЦА юрысдыкцыі журналісцкай супольнасці і канфлікты з калегамі старацца вырашаць без умяшання з боку ўладаў.

     

    Кожны чацвер мы дасылаем на электронную пошту магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы мерапрыемстваў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі), а таксама самыя важныя навіны і тэндэнцыі ў свеце медыя.
    Падпісваючыся на рассылку, вы згаджаецеся з Палітыкай канфідэнцыйнасці