Траціна асуджаных журналістаў у Беларусі – супрацоўнікі «Белсату». За кратамі – 13 супрацоўнікаў

«Белсат» доўгі час не афішаваў фактаў супрацы з журналістамі, прызнанымі палітычнымі вязнямі, бо над імі трывалі судовыя працэсы. Цяпер, калі выракі вынесеныя, а асуджаных адправілі ў калоніі, прыйшоў час раскрыць некаторыя імёны нашых калегаў. Агулам журналісты «Белсату» былі засуджаныя на 52 гады і 3 месяцы пазбаўлення волі, але фактычна адзіная іхная «віна» – выкананне прафесійных абавязкаў.

У адмысловым лісце «Белсат» звяртаецца па дапамогу да амбасадара Швейцарыі ў Польшчы Фабрыса Фіе як да прадстаўніка нейтральнай краіны, якая падтрымлівае кантакты з уладамі Беларусі. «Белсат» заклікае швейцарскія ўлады выкарыстаць дыпламатычныя рэсурсы для вызвалення нашых калегаў. Просьба пра дапамогу і ўдзел у вызваленні нашых супрацоўнікаў скіраваная і праваабарончым ды журналісцкім арганізацыям.

«Калі вочы ўсяго свету шмат месяцаў былі прыкутыя да развязанай Расеяй вайны супраць Украіны, а сёння зноў разгарэўся канфлікт на Блізкім Усходзе, мы не можам забываць пра лёсы тых, хто меў адвагу супрацьстаяць злу і тыраніі, хто заплаціў вельмі высокую асабістую цану – цану свабоды», – гаворыцца ў лісце ад імя «Белсату».

«Белсат» таксама заклікае няспынна ціснуць на палітыкаў, каб тыя паслядоўна і эфектыўна падымалі на міжнароднай арэне праблему пераследу медыяў у Беларусі і ўвесь час выносілі яе на дыпламатычны парадак дня.

Раскрываем імёны некаторых калегаў, засуджаных на тэрміны 2,5–8 гадоў пазбаўлення волі. Мы не раскрываем імёнаў усіх журналістаў, якія супрацоўнічалі з «Белсатам», бо гэта можа пагоршыць іхную працэсуальную сітуацыю або паддаць іх дадатковаму пераследу.

Кацярына Андрэева: 8 гадоў і 3 месяцы зняволення за «здраду дзяржаве»

13 ліпеня 2022 года Гомельскі абласны суд абвясціў вырак журналістцы «Белсату» Кацярыне Андрэевай: 8 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму паводле ч. 1 арт. 356 Крымінальнага кодэксу («Здрада дзяржаве»). Суд праходзіў у закрытым рэжыме, справа мае грыф сакрэтнасці. Адвакат Кацярыны застаецца пад строгаю падпіскаю пра нераскрыццё і ніякіх акалічнасцяў не можа апавесці нават сваякам. Што за здрада дзяржаве, не ведае нават муж зняволенай Ігар Ільяш, але ён перакананы, што жонка не вінаватая.

Здрадаю дзяржаве ў Беларусі лічыцца не толькі выдача дзяржаўных сакрэтаў, шпіянаж і пераход на бок ворага падчас вайны, але і «іншае наданне дапамогі замежнай дзяржаве, міжнароднай або замежнай арганізацыі ці іх прадстаўнікам у правядзенні дзейнасці, скіраванай на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь».

15 кастрычніка 2021 года Кацярына Андрэева разам з Дар’яй Чульцовай сталіся лаўрэаткамі прэміі «Prix Europa» ў катэгорыі «Еўрапейскі журналіст 2021 года».

Ірына Слаўнікава: 5 гадоў пазбаўлення волі за «арганізацыю і рыхтаванне дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак»

Ірыну Слаўнікаву разам з мужам Аляксандрам Лойкам затрымалі ў Нацыянальным аэрапорце 30 кастрычніка 2021 года, пасля вяртання з адпачынку. Першы раз ім абаім прысудзілі па 15 содняў адміністратыўнага арышту за захоўванне «экстрэмісцкіх матэрыялаў», а пасля абвінавацілі ў дробным хуліганстве і прысудзілі яшчэ 15 содняў арышту.

Пазней стала вядома, што Слаўнікава сталася падазраванаю паводле арт. 342 Крымінальнага кодэксу («Арганізацыя і рыхтаванне дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, або актыўны ўдзел у іх»).

Павал Мажэйка: 6 гадоў пазбаўлення волі за «спрыянне экстрэмісцкай дзейнасці»

Быў затрыманы 30 жніўня 2022 года, калі, нягледзячы на ​​пагрозу арышту, вярнуўся ў Беларусь пасля наведання сямʼі, якая жыве ў Польшчы. Яго абвінавацілі ў перадачы «Белсату» інфармацыі пра лёс аднаго з палітычных вязняў, гэта палічылі спрыяннем экстрэмісцкай дзейнасці. Прысуд да 6 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму вынес суддзя Максім Філатаў.

Акрамя вядзення гістарычнага ток-шоу «Inter­mar­i­um» на «Белсаце», Павал быў грамадскім актывістам і заснавальнікам Цэнтру гарадскога жыцця ў Горадні, закрытага ўладамі ў 2021 годзе.

Упершыню за журналісцкую дзейнасць быў засуджаны ў 2002‑м на 2 гады прымусовых працаў нібыта за паклёп на Аляксандра Лукашэнку.

Уладзімір Мацкевіч: 5 гадоў зняволення за «стварэнне або ўдзел у экстрэмісцкім фармаванні»

Філосаф і метадолаг, вядоўца «Белсату» Уладзімір Мацкевіч з 4 жніўня 2021 года за кратамі. Ён ведаў, што яго чакае ў Беларусі, але прынцыпова адмаўляўся з’язджаць. Доўгі час па затрыманні з ягонаю справаю нічога не рабілі. У адказ на гэта Мацкевіч абвяшчаў галадаванне. 23 чэрвеня 2022-га яго засудзілі на 5 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. У лютым 2023-га перавялі ў турму. За кратамі Мацкевіч напісаў дзве кнігі.

Кожны незалежны журналіст у Беларусі жыве з усведамленнем таго, што яго могуць арыштаваць у любы момант. «Белсат» і шмат якія іншыя незалежныя беларускія медыі прызнаныя экстрэмісцкімі арганізацыямі, а супраца з імі, незалежна ад тэмы асвятлення, кваліфікуецца як злачынства. Журналістаў таксама часта асуджаюць за нібыта арганізацыю масавых закалотаў – гэтак лукашэнкаўскія пракуратура і суды трактуюць удзел у асвятленні паслявыбарчых пратэстаў.

Спіс адрасатаў звароту «Белсату»:

• Дуня Міятавіч – упаўнаважаная Рады Еўропы ў справе правоў чалавека

• Міжнародная федэрацыя журналістаў

• Камісія ААН правоў чалавека

• «Рэпарцёры без межаў»

• «Free­dom House»

• «Human Rights Watch»

• Камітэт абароны журналістаў

• Еўрапейскі цэнтр свабоды прэсы і медыяў (ECPMF)

• Міжнародны інстытут прэсы

• Швейцарскі звяз медыяў (SSM)

• Звяз работнікаў медыяў і камунікацыяў «Syn­di­com»

Чытайце яшчэ: 

Журналістка, якая працавала ў акупацыі: Аднакласнік з Беларусі казаў, што я хлушу, бо не могуць бамбіць Чарнігаў

Семінар у Вільні «Свабода слова і Беларусь» (дэдлайн — 31 кастрычніка)

Репортеры нуждаются в касках, бронежилетах и психологической помощи. С какими вызовами сталкиваются медиа в Израиле?