“Аўтарская калонка” ці “інтэлектуальны сэканд-хэнд”: што прапануюць чытачу друкаваныя выданні?
22 ліпеня 2015
Кантэнт-аналіз дзяржаўных і недзяржаўных СМІ Беларусі за чэрвень 2015. Частка 1.
Для кантэнт-аналізу друкаваных выданняў у чэрвені былі выбраныя аўтарскія калонкі ў газетах “Народная воля” і “Рэспубліка”, у якіх была адна і тая ж інфармацыйная нагода.
“Аўтарская калонка”: аналіз на адпаведнасць жанру
Чаму матэрыялы ў гэтым жанры выбраныя для аналізу? Калонка ў любой газеце – моцны акцэнт, а аўтарытэтны калумніст – твар выдання. Як правіла, калумністы – найбольш аўтарытэтныя аўтары альбо самі рэдактары. Тэксты гэтага жанру вызначаюць каштоўнасны дыяметр іншых, больш павярхоўных матэрыялаў. Як правіла, аўтарскія калонкі менш паддаюцца рэдагаванню.
У адрозненні ад паведамленняў інфармагенцтваў, інтэрв’ю і рэпартажаў, у аўтарскіх калонках дазволена выказванне думак аўтара і эмацыйнае выплёскванне асабістых меркаванняў. Дапускаюцца літаратурныя прыёмы. Інфармацыйныя паведамленні часта безаблічныя, у той час як калонкі заўсёды вельмі асабістыя. Аўтарскія калонкі выяўляюць стаўленне калумніста да праблемы, а праз гэта сведчаць пра каштоўнасны і паняткавы інструментарый аўтара. Выявіць каштоўнасныя кампаненты магчыма праз аналіз моўных і лагічных канструкцый, сукупнасць паняткаў і катэгорый, якімі аўтар абгрунтоўвае сваю думку і імператывы, да якіх звяртаецца.
Таму аўтарскія калонкі – надзвычай цікавая частка газеты, насычаная перспектыўнымі для аналізу акалічнасцямі. Аналіз гэтых тэкстаў можа ўскосна сведчыць і пра агульны ўзровень матэрыялаў на старонках выдання, і пра само выданне ў цэлым.
Аналітычныя адзінкі і прыкметы тэкстаў
Дзеля аналізу былі выбраныя дзве аўтарскія калонкі, размешчаныя ў газетах “Народная воля” і “Рэспубліка” ў чэрвені 2015 года. Тэма калонак – прызначэнне Міхаіла Саакашвілі губернатарам Адэскай вобласці, Украіна. Трэба адзначыць, што ранейшы аналіз дзяржаўных і недзяржаўных выданняў выявіў, што газеты мала ўвагі надаюць міжнароднай палітыцы. Таму той факт, што аўтары “Народнай волі” і “Рэспублікі” адзінадушна звярнулі ўвагу на кадравае прызначэнне ў суседняй дзяржаве, гаворыць пра сапраўдную выключнасць падзеі.
Навядзіце курсор на фота, каб пабачыць аналітычныя параметры:
|
Катэгорыі |
“Свежак и тухлятина”
|
“Положение хуже губернаторского” |
|
Выданне |
“Народная воля”, выдавец Унітарнае прадпрыемства “Народная воля” |
“Рэспубліка”, выдавец “Учреждение Администрации Президента Республики Беларусь «Редакция газеты «Советская Белоруссия» |
|
Інфармацыйная нагода |
Прызначэнне Міхаіла Саакашвілі губернатарам Адэскай вобласці, Украіна |
Прызначэнне Міхаіла Саакашвілі губернатарам Адэскай вобласці, Украіна |
|
Тэматыка |
Міжнародная палітыка |
Міжнародная палітыка |
|
Аўтар |
Святлана Калінкіна |
Усевалад Шымаў |
|
Рубрыка |
Актуалии |
Мир |
|
Старонка |
1‑ая, левы бок, пад назвай газеты |
5‑ая, разам з двума іншымі калумністамі |
|
Памер артыкула |
7,3 тыс знакаў |
3,9 тыс. знакаў |
|
Мова артыкула |
руская |
руская |
|
Дата |
23.06.2015 |
2.06.2015 |
|
Нумар газеты |
№48 (3993) |
№100 (6250) |
|
Наклад нумара з даследаваным артыкулам |
Наклад нумара 25 420 |
Агульны наклад у чэрвені 69 494
|
Аўтары. Для “Народнай волі” калонку на тэму прызначэння Міхаіла Саакашвілі губернатарам Адэскай вобласці напісала Святлана Калінкіна, шэф-рэдактар газеты, намесніца старшыні ГА “БАЖ”. Для “Рэспублікі” аўтарскую калонку на тэму прызначэння новага губернатара ў суседняй дзяржаве напісаў сталы калумніст выдання Усевалад Шымаў, кандыдат палітычных навук, выкладчык кафедры паліталогіі Юрыдычнага факультэта БДУ, аўтар дзяржаўных выданняў.
Мэтай даследавання не з’яўляецца выяўленне асабістых характарыстык аўтараў публікацый. Аналіз праводзіцца дзеля таго, каб выявіць, якім думкам і меркаванням дзяржаўнае і недзяржаўнае выданне дае сваю плошчу.
Тэксты артыкулаў:
|
Тэкст артыкула. Крыніца: афіцыйны сайт выдання «Народная воля» www.nv-online.info |
Положение хуже губернаторского Тэкст артыкула. Крыніца: афіцыйны сайт рэдакцыі газеты «Советская Белоруссия», «СБ Беларусь сегодня» www.sb.by |
|
«В поселках, где идет российское телевидение, бабушки удивляются, что на самом деле я не черт с рогами», – со смехом признается экс-президент Грузии Михаил Саакашвили. Он, как и раньше, без хвоста, не с рогами, вполне здоровый и симпатичный. Много улыбается. Но некоторым от этой его улыбки становится откровенно нехорошо. Михаил Саакашвили стал губернатором Одесской области. Он садится на велосипед – и крутит педали к отдыхающим на пляж. Садится в маршрутку – и вместе с обычными пассажирами едет в самые отдаленные поселки. Он много гуляет по улицам Одессы и много говорит с людьми, расспрашивает их о жизни. А потом созывает совещание прокуроров и устраивает им разнос. «Это рэкет, дорогой мой!» – фраза, адресованная новым губернатором прокурору области, видимо, войдет в историю как начало нового этапа в жизни Одессы.
Программное выступление Саакашвили в администрации Одесской области украинские телеканалы показывали многократно, просто в режиме нон-стоп. Плюс к этому – видео с мероприятия набрало миллионы просмотров в интернете. Хотя суть выступления была проста: воровать не позволю, благодарностей не жду, имею достаточно полномочий, чтобы провести реформы и обеспечить одесситам нормальную жизнь.
Популист – твердят российские телеканалы. Но он не только говорит. Первым, что сделал Саакашвили на новой должности, стала кадровая чистка. Уволены заместители губернатора, главы районов, руководители местной милиции, таможни… И это только начало. Уже объявлен открытый конкурс на замещение вакантных должностей. Преимущество будет отдаваться людям не из системы, лучше даже – без профильного образования. «А то они там все повязаны: вместе учились, женились, крестились…» – объясняет Саакашвили.
Второе, о чем объявил губернатор, – принцип открытости новой власти. Он лично возглавил общественный совет, который раз в месяц будет публично разбираться со всеми конфликтными ситуациями между бизнесом и общественностью с одной стороны, правоохранителями и чиновниками – с другой. Чтобы не было никакого «шахер-махер» и не действовал принцип «был бы человек, а статья найдется». Всех, кто считает, что с ним обошлись несправедливо, Саакашвили пригласил приходить со своими жалобами.
Третье. Михаил Саакашвили гарантировал, что все деньги – мало их или много – будут оставаться в казне области, а не расползаться струйками, ручейками и реками по карманам коррумпированных чиновников.
Четвертое. Он пообещал, что приведет в область крупных инвесторов – людей, готовых вложить деньги в развитие региона. Причем не через «черные ходы» приведет, а через публичные открытые конкурсы. Кстати, крупнейшая турецкая компания в сфере гостиничного бизнеса сразу откликнулась на предложение, заявив, что готова расширить свой бизнес на Одесскую область. Но это так, к слову…
А теперь зададим себе простой вопрос: во всем вышеперечисленном есть что-то новое, оригинальное, из разряда настоящих управленческих ноу-хау?
Отнюдь! Более того, сложно найти политика, который бы не провозглашал нечто подобное. Так почему шум после первых же программных выступлений и, главное, шагов нового губернатора Одесской области стоит по всему постсоветскому пространству?
Существует такой тест на внимательность: человеку дают две внешне одинаковые картинки и предлагают найти в них отличия. Давайте попробуем и мы.
Александр Лукашенко про новые кадры говорил? Говорил! Новые люди в белорусскую власть приходят? Приходят!
Но принципиальное отличие в том, что кадровое обновление нужно начинать не с второстепенных, а с главных постов. Ведь, как известно, рыба гниет с головы.
Плюс к этому судьба начальственных портфелей должна решаться не по родству, не по знакомству, не из соображений верноподданичества, не потому, что человек значился в некоем кадровом реестре, а по итогам открытого конкурса. Где каждый может стать кандидатом, предложить свою программу действий, обосновать, защитить ее.
У нас премьер-министр приходит в парламент на утверждение в должности и даже не удосуживается подготовить программную речь, лепечет что-то обо всем понемножку. После этого ему отдают второй пост в стране, даже не спросив: «А что ты, мил человек, делать-то будешь, получив портфель?!»
Пересаживать разных деятелей с места на место, из кресла в кресло – это в сегодняшней Беларуси главный принцип кадровой политики. Хотя (если вернуться к тому же главе правительства) всем понятно, что просто не может быть у премьер-министра Андрея Кобякова новых свежих идей, что, грубо говоря, с тухлятиной он на пост премьера пришел. Потому что если бы такие идеи, видение, стратегия были, то на посту вице-премьера он мог ими хотя бы поделиться, на посту главы Администрации президента – мог даже реализовать. Увы! Однако ж ходит человек с портфельчиком из кабинета в кабинет, создавая видимость ротации кадров. И так – повсеместно.
Картинка другая – открытость.
Надо признать, что опыт публичного разбора конфликтной ситуации есть и у Александра Лукашенко. Однажды он лично выезжал на место, чтобы выслушать всех, и этот «разбор полетов» показывали по всем телеканалам.
Жалоба на правоохранителей тогда пришла из деревни Лясковичи от сотрудников Национального парка «Припятский». Там возбудили уголовное дело по факту предоставления интим-услуг посетителям «Припятского». Проще говоря, за то, что обеспечивали проститутками состоятельных любителей отдыха на природе. Обвиняемая сторона в свою очередь утверждала, что все люди взрослые, а значит, никакого криминала нет. Тем более что заповедник от этого только деньги зарабатывал. Вот Лукашенко и решил лично разобраться, кто прав.
Прокуроры, милицейское начальство, местные ответственные лица – кого только не было на этом мероприятии! Александр Григорьевич лично и одних выслушивал, и других. Под телекамеры, до поздней ночи. Пообещал, что такое разбирательство конфликта первое, но не последнее. Вот только больше подобное не повторилось. Проститутки, видимо, так и войдут в историю как проблема чрезвычайной государственной важности – пожалуй, единственная, в которой Александр Лукашенко решил разобраться образцово-показательно и демократично. Наоборот, распространение у нас получила принципиально иная практика, когда конфликты решаются не под телекамеры, а с помощью тюремных камер. То есть всегда прав тот, у кого власть.
Картинка третья – деньги.
О контроле за расходованием бюджетных средств и настоящей борьбе с коррупцией можно будет говорить только после того, как все «нуждавшиеся в улучшении жилищных условий» и получившие землю под строительство коттеджей в так называемом столичном Царском селе, публично объяснятся, каким образом на скромные зарплаты чиновников сумели построить дома стоимостью в миллионы долларов. Это принципиально! Пока они отмалчиваются, говорить на эту тему – что сотрясать воздух.
Инвесторы. Они к нам в большинстве своем попадают тихо, непонятно почему и через кого. Многие вообще умудряются брать под свои проекты кредиты в белорусских банках. То есть даже денег в страну не приносят, и это мы им доплачиваем, чтобы они в Беларусь пришли…
Какую «картинку» ни возьми, они отличаются, как девушка от бабушки. У Саакашвили глаза горят, он заражает энергией, у него есть воля и желание ситуацию кардинально и быстро поменять. А вот наши высокие чиновники ничего менять не хотят. У них глаза от другого загораются – от угрозы, что ситуация может измениться. Свежак и тухлятина. Чувствуете разницу? |
«Очередная громкая новость пришла из Украины. На этот раз общественность была огорошена сообщением о назначении бывшего президента Грузии Михаила Саакашвили на должность губернатора Одесской области. Информация, появившаяся в интернете и социальных сетях, поначалу не имела официального подтверждения и оставалась на уровне слухов. Однако 30 мая стало известно, что президент П. Порошенко действительно подписал указ о назначении Саакашвили, и вскоре он был представлен в новом качестве в Одессе.
Пикантность ситуации придает не только сама личность нового одесского губернатора, но и то, что гражданство Украины он получил буквально за сутки до назначения на должность (утратив при этом грузинское гражданство).
Михаил Саакашвили был президентом Грузии с 2004 по 2013 год. За время его правления Грузия взяла жесткий курс на интеграцию в евроатлантические структуры, при этом резко обострив отношения с Россией. Именно при Саакашвили произошла эскалация напряженности вокруг Южной Осетии и Абхазии, приведшая к вооруженному конфликту («война 08.08.08») и признанию независимости самопровозглашенных республик со стороны России.
В конечном счете большинство целей, которые ставились Саакашвили на посту президента Грузии, остались недостигнутыми. Перспективы интеграции в ЕС и НАТО для Грузии после Саакашвили остаются, пожалуй, даже более туманными, чем раньше. В плане улучшения социально-экономической ситуации результаты также далеко не блестящи: несмотря на успехи в борьбе с коррупцией в силовых структурах, которые обычно ставит себе в заслугу М. Саакашвили, Грузия остается бедной страной, значительная часть трудоспособного населения которой вынуждена уезжать на заработки за рубеж.
После завершения президентских полномочий М. Саакашвили стал фигурантом целого ряда уголовных дел. Он обвиняется в превышении служебных полномочий (в связи с ситуацией вокруг телеканала «Имеди» и силовым разгоном акции протеста в поддержку журналистов), а также растрате государственных средств. Именно это в конечном счете вынудило М. Саакашвили покинуть Грузию и осесть в Украине, в политических кругах которой он имеет хорошие связи еще со времен «оранжевой революции» (кроме того, М. Саакашвили в свое время окончил Киевский институт международных отношений).
Каковы же могут быть причины столь нестандартного шага со стороны П. Порошенко?
По общему мнению, и я с этим согласен, назначение может указывать на слабость команды действующего президента и отсутствие у него кадрового резерва, что и вынуждает прибегать к услугам «варягов».
Многие поспешили увязать назначение М. Саакашвили с влиянием США на украинское руководство. Саакашвили известен своими связями в американском истеблишменте, в первую очередь с «ястребами» из Республиканской партии.
Назначение его также связывают с консолидацией вертикали власти вокруг П. Порошенко. Игорь Палица, предшественник Саакашвили на посту одесского губернатора, считается человеком экс-губернатора Днепропетровской области И. Коломойского, который пытался выстраивать свою «региональную империю» на юго-востоке Украины, но в конечном итоге был вынужден уступить П. Порошенко.
Назначение Саакашвили может быть связано с общей непростой ситуацией в Одесской области и Одессе, где издавна ведется борьба кланов. Вполне возможно, в Киеве резонно рассудили, что человек со стороны, иностранец, не связанный с местной «почвой», будет более эффективен в борьбе с антиправительственным подпольем и нелояльными настроениями в регионе, по-прежнему доставляющими немало беспокойства украинским властям.
Наконец, появление М. Саакашвили в Одессе может быть связано с обострением обстановки вокруг Приднестровья, которое в последние недели консолидированно блокируется со стороны Украины и Молдовы. М. Саакашвили — мастер политической интриги. Кроме того, он наверняка не прочь отыграться перед Россией за унизительный проигрыш в Южной Осетии в 2008 году, и в связи с этим его появление в этом регионе также выглядит вполне закономерным. |
Апісанне атрыманых дадзеных
Па-першае, выяўленая колькасная розніца: артыкул у “Народнай волі” значна большы.
Розніца па іншых паказчыках:
Дата з’яўлення. Артыкулы выйшлі з розніцай амаль у тры тыдні. Гэтая акалічнасць абумоўлівае змест артыкулаў: ранейшы па часе тэкст у “Рэспубліцы” канстатуе саму падзею і падае факты, якія ёй папярэднічалі. Пазнейшы па часе тэкст у “Народнай волі” ўтрымлівае рэакцыі і першыя ацэнкі дзейнасці новага губернатара.
Размяшчэнне. Артыкул у “Народнай волі” змяшчаецца на першай паласе выдання, на самым бачным і рэйтынгавым месцы. «Рэспубліка» выдзяляе для сваіх калумністаў 5‑ую паласу, дзе разгляданы тэкст звярстаны разам з дзвюма іншымі калонкамі. Трэба адзначыць, што дызайнерскае вырашэнне 5‑ай старонкі газеты, дзе з нумара ў нумар размяшчаюцца аўтарскія калонкі, вельмі спрошчанае, калі не сказаць прымітыўнае. Глыбіня змяшчэння (1‑ая і 5‑ая палосы) аўтарскіх тэкстаў у выданні гаворыць пра тое, наколькі газета актыўна прапануе меркаванне сваіх аўтараў-калумністаў аўдыторыі і адпаведна цэніць іх. У “Народнай волі” калонка падаецца як ключавы тэкст выдання, цвік нумара, а чарга калумністаў “Рэспублікі” наступае толькі пасля афіцыйных навін, анонсаў, матэрыялаў гарачых ліній і г.д.
Назва. Аўтар “Народнай волі” выбрала для назвы супрацьпастаўленне, выкарыстаўшы пры гэтым слова “свежак” (згодна выданню “Словарь ветров”, “свежак — свежий морской бриз на берегах Черного моря”), якое таксама ўжываецца ў моладзевым слэнгу дзеля азначэння чагосьці моднага і новага, і “тухляціна” – рэзка негатыўнае размоўнае слова, якое азначае пратухлы прадукт з непрыемным пахам, а таксама пах ад такога прадукта (“Толковый словарь Ефремовой.”)
Абодва словы з назвы пасуюць да зместу артыкула і прастаўленай у ім сітуатыўнай апазіцыі. У назве зроблены тонкі намёк на геаграфію, – узбярэжжа Чорнага мора, дзе адбываюцца падзеі інфармацыйнай нагоды, востра супрацьпастаўлены дзве рэчаіснасці – былая і цяперашняя сітуацыя ў рэгіёне. Пры тым назва – гэта ўсяго два словы.
Выраз – загаловак артыкула ў “Рэспубліцы” «Положение хуже губернаторского» – фразеалагізм, які мае карані ў гісторыі расійскага самадзяржаўя. Згодна крыніцам, дадзены выраз ужываецца як састарэлы і азначае скрайне цяжкае, безвыходнае становішча. На жаль, у тэксце аўтар не патлумачыў – “положение хуже губернаторского” ў Адэсе было, ёсць ці будзе? Па правілах, называючы артыкул устойлівым выразам ці фразеалагізмам, варта хоць аднойчы, напрыканцы ці спачатку, звярнуцца да яго, адштурхнуцца, патлумачыць сэнс. Калумніст “Рэспублікі” гэтага не зрабіў.
Змест. Усевалад Шымаў актыўна адсылае ў тэксце да нейкага “агульнага меркавання”, фактаў ці ўстойлівых думак, якія, як мяркуе аўтар, не патрабуюць спецыяльнага тлумачэння ці раскрыцця. Пра гэта сведчаць моўныя канструкцыі, з якіх пачынаецца амаль кожны абзац другой часткі артыкула:
- “По общему мнению…”,
- “Многие поспешили увязать…”,
- “Назначение его также связывают…”,
- “Назначение Саакашвили может быть связано…”,
- “В Киеве резонно рассудили…”,
- “Появление М. Саакашвили в Одессе может быть связано…”
Такая колькасць “адсылак” можа сведчыць пра наступнае:
- аўтар не мае сваіх цвёрдых меркаванняў альбо з нейкіх прычын іх не выказвае,
- аўтар не валодае альбо не карыстаецца крыніцамі доступу да фактычнай інфармацыі, якая дазволіла б сфармаваць арыгінальнае аўтарскае меркаванне пра сітуацыю,
- аўтар упэўнены, што аўдыторыя цалкам “у курсе” таго, пра што гаворыцца ў артыкуле, і таму няма неабходнасці ў дадатковых тлумачэннях.
Усевалад Шымаў у сваім артыкуле называе Міхаіла Саакашвілі “мастером политической интриги”, хоць ніводнага прыкладу палітычнага інтрыганства ў артыкуле не апісана. Аўтар “Рэспублікі” будуе лагічныя сувязі з яўным недахопам чыннікаў і сувязных звёнаў. Напрыклад, пра асабістыя матывы новага Міхаіла Саакашвілі ён піша: “он наверняка не прочь отыграться перед Россией за унизительный проигрыш в Южной Осетии в 2008 году, и в связи с этим его появление в этом регионе также выглядит вполне закономерным”. Лагічнае пытанне – як можна насаліць Расіі на пасадзе губернатара ва Украіне? – застаецца без адказу.
Сітуацыю з прызначэннем М. Саакашвілі У. Шымаў называе “пікантнай” (ад франц. piquant – колкі, востры на смак, спакуслівы, узбуджаючы інтарэс, незвычайны), – прыметнік, які не вельмі пасуе да характарыстыкі палітычных рашэнняў. Ужыванне гэтага слова ў палітычнай журналістыцы вымагае згадкі акалічнасцяў, як правіла, прыватнага жыцця герояў. Некаторыя падрабязнасці ў артыкуле ёсць, але гэта агульнавядомыя факты, якія не прэтэндуюць на арыгінальнасць і звязаныя больш з прафесійнай дзейнасцю, а не з прыватным жыццём М. Саакашвілі: “Пикантность ситуации придает не только сама личность нового одесского губернатора, но и то, что гражданство Украины он получил буквально за сутки до назначения на должность (утратив при этом грузинское гражданство)”. Такім чынам, у дадзенай сітуацыі мае месца выкарыстанне лексікі, не адпаведнай тэме міжнароднай палітыкі.
Артыкул у “Народнай волі” мае тры выразныя часткі. Першая – замалёўкі з жыцця новага губернатара, якія даюць магчымасць чытачу скласці ўражанне пра стыль яго працы і змены, якія прынесла ў рэгіён прызначэнне новага чалавека. Далей – сутнасць палітыкі, прапанаванай М. Саакашвілі. Кульмінацыя артыкула –- ключавое пытанне якое аўтар задае і сабе, і чытачам: «во всем вышеперечисленном есть что-то новое, оригинальное, из разряда настоящих управленческих ноу-хау?».
У якасці адказу, у святле пераменаў у Адэсе, С. Калінкіна аналізуе беларускую сітуацыю, узнімае пытанні кадравай палітыкі, карупцыі і сваяцтва ва ўладзе, выкрывае прынцып, паводле якога прымаюцца кадравыя рашэнні: «пересаживать разных деятелей с места на место, из кресла в кресло». Другая частка «беларускай» тэкставай экспазіцыі ўтрымлівае канкрэтны выпадак з удзелам прэзідэнта і СМІ. За ўсю гісторыю гэтая сітуацыя была «единственная, в которой Александр Лукашенко решил разобраться образцово-показательно и демократично». Яна акцэнтуе ўвагу, што ў нас прыняты іншы механізм вырашэння падобных канфліктаў: «не под телекамеры, а с помощью тюремных камер. То есть всегда прав тот, у кого власть,» – робіць выснову аўтар “Народнай Волі”.
Трэці пункт для крытыкі беларускай сітуацыі, на які навяло аўтара “Народнай волі” прызначэнне М. Саакашвілі губернатарам Адэскай вобласці, – гэта расход бюджэтных сродкаў пры дапамозе цьмяных схем будаўніцтва і “шэрых” інвестыцыйных праектаў.
Святлана Калінкіна амаль не падае дадзеныя як “агульнавядомыя” і не спасылаецца на “меркаванне большасці” ці іншую “пазатэкставую” рэальнасць. Усе факты і матэрыял для высноваў і разважанняў ёсць у тэксце. Тэкст створаны асабіста аўтарам, і чытач адразу гэта разумее. Артыкул успрымаецца не як адназначная і “правільная” інтэрпрэтацыя падзеяў, а як матэрыял да разважання і меркаванне, з якім можна не пагадзіцца і паспрачацца.
Аўтар “Народнай волі”, у адрозненне ад аўтара “Рэспублікі”, у сваім артыкуле ўжыла словы “дэмакратычна” і больш згадвала “карупцыю”. Аўтар “Рэспублікі” часцей згадваў назвы краін – Расію, Украіну і нават ЗША, аднак ні разу не ўжыў словы “Беларусь”, “беларускі”, што пацвярджае выснову пра адсутнасць у тэксце экстрапаляцыі праблемнага пытання на сітуацыю ўнутры нашай краіны. Калонка ў “Рэспубліцы” не ўтрымлівае актуальных, надзённых момантаў, якія непасрэдна тычыліся б чытачоў газеты. Таксама заўважная розніца ва ўжыванні прозвішча новага губернатара Адэскай вобласці: нягледзячы на невялікі памер, артыкул ў “Рэспубліцы” ўдвая часцей за “Народную волю” ўзгадвае імя Міхаіла Саакашвілі. Гэта значыць, што найбольш цікавы аспект усёй сітуацыі аўтар “Рэспублікі” Усевалад Шымаў бачыць менавіта ў асобе новага губернатара.
Высновы
Згодна класічнаму вызначэнню, “аўтарская калонка” павінна ўтрымліваць “ланцужок фактаў ці з’яваў, якія ўяўляюцца аўтару актуальнымі ў дадзены момант, і развагаў, як водгук на гэтыя факты ці падзеі”. Аналіз выявіў, што толькі адзін з двух разгледжаных тэкстаў адпавядае вышэйпададзенаму вызначэнню. Гэта артыкул “Свежак и тухлятина” Святланы Калінкінай у “Народнай Волі”. Тэкст утрымлівае пералік падзеяў, развагі аўтара, высновы, актуальныя акалічнасці. Змест шчыльна “запакаваны” ў лагічную, добра выбудаваную структуру. Артыкул мае адкрытыя пытанні і заахвочвае да развагі.
Калі з пункту погляду адпаведнасці жанру ацэньваць тэкст Усевалада Шымава ў “Рэспубліцы”, то варта адзначыць, што тэкст пазбаўлены адной з неабходных частак аўтарскай калонкі, а менавіта аўтарскіх думак і меркаванняў. Толькі пункцірна, асобнымі словамі і фармулёўкамі аўтар намякае на сваё стаўленне да праблемы. Аднак для жанравай адпаведнасці гэтага недастаткова. Таму можна сказаць, што калонка Усевалада Шымава ў “Рэспубліцы” “Положение хуже губернаторского” не адпавядае правілам жанру і патрабуе якаснай дапрацоўкі.
Увогуле, агульнае ўражанне ад тэксту, які прапануе “Рэспубліка” сваім чытачам, – невыразнае. Аўтар лічыць, што прадстаўленне аўдыторыі меркаванняў іншых асобаў і агульнавядомых фактаў у сваёй моўнай і лагічнай інтэрпрэтацыі з’яўляецца творчасцю і сутнасцю жанру аўтарскай калонкі. На самой справе, друкуючы такія тэксты, выданне прапануе сваім чытачам “інтэлектуальны сэканд-хэнд”: агульнавядомыя думкі і меркаванні, скампіляваныя пад аўтарскім соўсам. Арыгінальнай з’яўляецца толькі кампіляцыя, усё астатняе мы ўжо чулі па расійскім ТБ. Лідарамі думкі аўтары такіх тэкстаў не становяцца.
Аўтары-калумністы не баяцца думаць і не баяцца пісаць пра тое, што думаюць. Гэта рызыкоўна, але без гэтага няма жанру. Няма аўтарства і творчасці.
Больш за тое: калі дапусціць, што “агульнапрынятыя паняткі”, якімі актыўна аперуе аўтар “Рэспублікі”, – гэта паняткі, што існуюць у кантэксце расійскай медыяпрасторы, то сэнс змяшчэння такіх матэрыялаў на старонках беларускай дзяржаўнай газеты бачыцца як умацаванне ідэалагічных установак, якія транслююць расійскія медыя.
Выданне, якое не прадстаўляе разнастайных думак сваёй аўдыторыі, а канцэнтруецца на замацаванні аднаго пункту погляду ці меркавання, імкнецца маніпуляваць сваімі чытачамі. У актуальнай медыясітуацыі такая маніпуляцыя азначае ўцягванне чытачоў у інфармацыйную вайну.
Працяг агляду публікацый за чэрвень 2015 г. – у прыватнасці, аналіз паведамленняў на выбарчую тэматыку інфармагенцтваў і сайтаў тэлевізійных кампаніяў – з’явіцца на нашым сайце найбліжэйшым часам.
Папярэднія агляды:
“Ты куда, сынок, продукты поволок?” ці Пра што піша рэгіянальная прэса (Май 2015)
Беларускае медыяжыццё: біццё сэрца слабое, дыханне няроўнае (Красавік 2015)
Ці ёсць у Беларусі медыятрэнды? (Сакавік 2015)
Люты 2015: як і пра што пісалі і гаварылі ў Беларусі?
Дзяржаўная і недзяржаўная прэса ў Беларусі: асноўныя тэмы і іх асвятленне. Студзень 2015 г.
@bajmedia
У Кыргызстане арыштавалі 11 незалежных журналістаў. Праваабаронцы выступілі з заявай
19.01.2024
Дзве журналісткі, арыштаваныя падчас іранскіх пратэстаў, асуджаныя на вялікія тэрміны
24.10.2023
Украіна агучыла, колькі прадстаўнікоў украінскіх медыяў знаходзіцца ў расійскім палоне
31.05.2024
Казахскі журналіст памёр у кіеўскай лякарні. 13 дзён таму ў яго стралялі
02.07.2024
