На «Белсаце» — новыя «Вусы»: пра што распавядзе цыкл гістарычных перадачаў?

– Гісторыя Польшчы чым цікавая? Што яна вельмі падобная да нашай гісторыі, як, напрыклад, старадаўнія польскія князі вельмі падобныя да старажытнарускіх князёў ці літоўскіх конунгаў. Усё ж у нас адзін рэгіён. Але ў той жа час вельмі шмат што іншае, бо блізка Нямеччына, і выходзіць ужо іншая фактура. І проста цікава назіраць, як па-іншаму развіваюцца дачыненні.

У польскай гісторыі больш уражвае, як развівалася самасвядомасць сярэдняй шляхты, наколькі большае значэнне мела магдэбургскае права для самакіравання гарадоў. Мне падаецца, што гэта тое, чаго не хапала нашым землям, дзе больш была алігархічная форма кіравання. Гэта вельмі цікава назіраць у Польшчы – дзе людзі здолелі выйсці на больш высокую форму самаарганізацыі.

– Да новага года запланаваныя дзевяць выданняў, напрыклад, пра вытокі Польшчы, пра Гданьск, пра землі прусаў…

– Гэта пра тых, якія потым на тэрыторыю Беларусі ад крыжакоў збеглі?

– У тым ліку. Мы тут пра ўсе магчымыя сэнсы слова «Прусія» расказалі. Што ў гэтым і сэнс блытаніны. Калі ты кажаш «Прусы», чалавек пачынае ўдакладняць. Для кагосьці гэта Бісмарк і каўбаскі, больш абазнаныя людзі ўзгадваюць племя прусаў, а хтосьці і пра прусакоў скажа.

– У чымсьці гэта падобна да назвы «Беларусь» і «Літва».

– Так, гэта назва, што быццам бы і ад Беларусі ляжыць далёка. Але прусы рассяліліся паабапал Нёмну і гісторыя гэтага племені звязаная з гісторыяй Беларусі і Літвы, адчуваўся моцны ўплыў. Процьма беларусаў падарожнічае па гэтых тэрыторыях, катаецца на катамаранах на Мазурах і цалкам не разумее, наколькі гэтая зямля звязаная з Беларуссю. Мы збіраемся пра гэта расказаць.

– А што з катамі?

– Катоў мы пакуль адправілі ў адпачынак, падарожнічаем мы без іх. У нас з’яўляюцца іншыя персанажы з анімацыі, але пакуль не буду расказваць, якія. Можаце паглядзець, але ні катоў, пагатоў «Вусоў Скарыны» мы не кідаем. Мы проста іх адкладаем, каб паэксперыментаваць з новым фарматам. А да катоў вернемся.

– Выходзіць, што вы пакідаеце фармат студыі і з’яўляецеся ў новым, своеасаблівым «турыстычным»?

– Так, у гэтым быў сэнс эксперыменту – выйсці за межы студыі і паспрабаваць «а‑ля трэвэл-фармат». Мы ездзім, падарожнічаем, глядзім, заходзім у музеі, падымаемся на вежы, бегаем па гарадзішчах і г. д. Зусім новы для нас сусвет.

– Гэта значыць, што вы стварылі своеасаблівы даведнік для беларусаў пра Польшчу, дзе можна дакрануцца і да гісторыі Беларусі?

– Даведнік – гэта можа замоцна гучыць, але мы дакладна ведалі тыя мясціны, у якіх беларусам варта пабываць, і яны ў Польшчы адныя з самых прыгожых, і ў кожнай з іх ёсць да чаго дакрануцца ў сувязі з гісторыяй Беларусі.

– Праца над якім са зробленых выданняў вам найбольш спадабалася?

– Усе яны цудоўна раскрыліся. Вось мы нядаўна былі ў Любліне і вялікае задавальненне атрымалі. І горад там прыемны, і гістарычны цэнтр, няхай і невялічкі, але вельмі душэўны. Нам там усюды ішлі насустрач. І музей адкрылі, і капліцу, і артэфакты старадаўнія, таму з вельмі прыемнымі ўражаннямі з Любліна вярнуліся.

Але і з Гданьску цяжка вярнуцца з дрэннымі ўражаннямі. І Познань – вельмі цудоўны горад. Таму напэўна складана вызначыць нешта адно.

– Як самыя палякі ставіліся да вашай працы?

– Людзі ўсміхаліся, а тыя, да каго звярталіся па дапамогу, заўсёды ішлі насустрач. Некаторыя нават ведалі пра «Белсат», таму ўсё было пазітыўна.

– Ці тэмы з найноўшай гісторыі Польшчы плануеце паказаць?

– Хочам зачапіць тэму пра Пілсудскага, які думаў пра Беларусь, як тое ні круці.

– Некаторыя нават кажуць, што Юзэф Пілсудскі ледзь не беларусам быў.

– У любым выпадку ёсць, што расказаць, пагатоў тут ягоны рэгіён – ёсць і што паказаць. І для беларусаў раскрыць гэтую контраверсійную постаць. Далей за першую палову ХХ стагоддзя не палезем. Былі думкі пра «Салідарнасць».

– Што вы можаце параіць гледачам перад праглядам праграмы «Сармацкі вус»?„

– Гледачоў хочацца папрасіць паверыць, што гісторыя Польшчы пашырае разуменне гісторыі Беларусі, калі нават спачатку падаецца, што гэта зусім чужая гісторыя. Яна пашырае разуменне гісторыі ўсяго рэгіёну, у тым ліку гісторыі Беларусі.

– Пагатоў што шмат выхадцаў з Беларусі зрабілі ўнёсак у гісторыю Польшчы, а шмат выхадцаў з Польшчы паўплывалі на гісторыю Беларусі.

– Так, усё пераплецена.