Саша Раманава: «Цяпер перыяд ахалоджвання да пратэснага парадку дня і пошуку новых аўдыторый і стратэгій»

«Пратэст 2020 года быў таксама збольшага “кукушны” і “віладжэскі”»

— На фоне вымушанага перафарматавання KYKY вы можаце сказаць, што атрымалася, а што — не?

— Сайт KYKY запрацаваў у той канцэпцыі і тым выглядзе, якім вы яго ведаеце, у 2013 годзе. Ён сімвалізаваў сабой «іншую Беларусь» — без трактароў і дажынак. Для яго была вельмі выразна абраная аўдыторыя: дэмакратычныя свабодныя беларусы, з добрымі заробкамі, актыўныя і дзейныя, якія любяць сваю краіну, спрачаюцца на розныя тэмы ў Face­book і вельмі вітаюць з’яўленне медыяплатформы, якая будзе трансляваць іх меркаванні. На Tut.by гэтыя людзі не заўсёды ішлі, таму што ён быў пра ўсю Беларусь — і пра трактары, і пра ўмоўных хіпстараў… А нам хацелася ўдасканальваць і ўкладвацца ў сваю цудоўную бурбалку.

У нас атрымалася! Пратэст 2020 года быў таксама збольшага «кукушны» і «віладжэскі», калі ўспомніць, як актыўна ўдзельнічалі ў ім нашыя платформы, якія дасціпныя слоганы былі ў людзей на плакатах на мінскіх вуліцах.

Ну а потым гэтых выдатных людзей знішчылі: частка выехала, частка стаілася на радзіме, частка, на вялікі жаль, села. А KYKY засталіся. Для каго мы сёння можам пісаць? Якую аўдыторыю і з якой мэтай мы можам аб’ядноўваць? Вось гэта трэба прыдумаць.

— Стала вядома, што сыходзяць чатыры чальцы каманды: Віктар Малішэўскі, Ірына Міхно, Уладзь, які вёў Telegram, і більдрэдактар Алесь. Куды яны пойдуць цяпер?

— Іра Міхно яшчэ задоўга да падзей самастойна вырашыла пакінуць каманду. Уласна яе рашэнне і паскорыла працэсы — яна была з намі 10 гадоў, і на ёй многае трымалася. Я выразна разумела, што без Міхно сэнсу трымацца за мінулы KYKY ўжо няма. Калі Іра захоча зноў у журналістыку, то любому працадаўцу пашанцуе, таму што такія працаздольнасць і вернасць каштоўнасцям каманды, як у Іры, яшчэ пашукаць. Гэта рэдкасць. Іра можа згарнуць горы.

З астатнімі хлопцамі я не працавала асабіста, мы дамовіліся з Віцем, што я не ўмешваюся ў рэдакцыйную працу. Яны толькі паказвалі лічбы. За год лічбы па ўсіх платформах вельмі моцна ўпалі, і мы зразумелі, што далей не выцягнем гэтую гісторыю фінансава. Гэта ўсё, што я магу каментаваць з гэтай нагоды.

— Колькі чалавек засталіся ў KYKY і чым будуць займацца?

— Пакуль рана пра гэта казаць і прадстаўляць персаналіі, спадзяюся, у найбліжэйшай будучыні стане лягчэй і мы зможам уводзіць новых герояў. Магу сказаць, што з зорак KYKY з намі па-ранейшаму Глеб Сямёнаў, які займаецца Tik­Tok і ўласным праектам. Ёсць і другія, менш публічныя калегі.

«Пісаць на сайт — усё роўна, што пісаць у стол»

— Што вы ўкладаеце ў фармулёўку «неартадаксальная мабільная рэдакцыя»? Гэта часам не эўфемізм для апісання кепскай сітуацыі?

— Сітуацыя, канешне, кепская, ніхто не спрачаецца. Але ў нас ёсць прыклад праекта The Vil­lage Belarus, які выжыў у сацыяльных сетках, знайшоў сваю аўдыторыю, расце і дае лічбы большыя, чым да свайго часовага прыпынку. Здаецца, у цяперашняй сітуацыі мабільная рэдакцыя, якая не накіраваная на абслугоўванне цяжкага заблакаванага ў Беларусі сайта — адзіны спосаб выратавання праекта.

— У якім выпадку вы вырашыце аднавіць працу сайта? Што павінна такога здарыцца?

— Мы зразумеем, што ў аўдыторыі ёсць патрэба прыходзіць па вызначаным адрасе ў інтэрнэце і здзяйсняць нейкую актыўнасць. Я не думаю, што гэта будуць толькі лонгрыды. Будзем сыходзіць з супольнасці і яе інтарэсаў — як і было напачатку нараджэння праекта.

— Чаму вы лічыце, што пасты ў Insta­gram і Tik­Tok могуць замяніць публікацыі на сайце? Фармат платформаў не прадугледжвае лонгрыды, што было адной з фішак KYKY…

— Самы круты лонгрыд на сайце чытае ў лепшым выпадку 7–10 тыс чалавек. Адзін ўдалы Tik­Tok можа даць 200 тысяч ахопу. Калі мы гаворым пра такую каласальную розніцу, то, на мой погляд, сітуацыя адназначная — трэба ісці туды, дзе ёсць аўдыторыя.

Пісаць на сайт усё роўна, што пісаць у стол. Любы журналіст выгарыць і не будзе нічога хацець.

— А ці ёсць паспяховыя прыклады, калі медыя адыходзіла ад класічнай мадэлі «сайт як цэнтр экасістэмы, а сацсеткі — яго сатэліты», пакідаючы толькі «спадарожнікі» у Insta­gram і Tik­Tok?

— Я вышэй ужо згадала The Vil­lage Belarus. Нам вельмі прыемна глядзець, як расце яго Insta­gram і Tik­Tok. Зразумела, што гэта іншая мадэль, і што мы многае страцілі, вымушана спыніўшы сайт. Затое ў гэтай мадэлі ёсць перспектывы і кропкі росту.

— На Face­book у KYKY — 23 тысячы падпісчыкаў, у X (Twit­ter) — амаль 20 тысяч. Гэта добрыя ахопы. Чаму вырашылі пакінуць акаўнты з такой сацыяльнай базай?

— Twit­ter мы не збіраемся кідаць. Магчыма, мікравідэа можна размяшчаць і ў Face­book — паглядзім.

— Гледзячы па вашых словах, вы шмат увагі надаеце Patre­on, што магло бы мець сэнс у рынкавай мадэлі, але можаце прывесці канкрэтныя прыклады, чаму чытач пагадзіцца заплаціць за кантэнт? Гэта эксклюзіў, інсайты, аналіз пэўнага сегменту рынку ці проста дабрачыннасць?

— Я магу прывесці канкрэтныя прыклады выданняў і блогераў, якія размяшчаюць бясплатны кантэнт на Patre­on і выглядаюць досыць прывабна. У дадзенай сітуацыі Patre­on можа быць заменай сайта — тая ж пляцоўка, дзе хостынг і архівы не каштуюць як крыло самалёта. І не ўсё на Patre­on за грошы, з гэтай ідэяй мы і будзем працаваць.

«Наступіў цёмны перыяд, калі трэба было ўгаворваць медыйшчыкаў не есці адзін аднаго, але і яго мы прайшлі»

— Паўгода таму аналагічны лёс напаткаў The Vil­lage Беларусь. Пераход у новую форму ў выпадках The Vil­lage Беларусь і KYKY адбыўся пасля таго, як галоўныя рэдактары абвесцілі аб прыпыненні працы. Што адбывалася напярэдадні ўнутры камандаў?

— Я наўрад ці гатовая распавядаць пра дэматывацыю і жах, што ахопліваюць каманду, якая кідае ўсё і пераязджае на іншае месца. Вы ведаеце і самі, як гэта бывае. Я не гатовая распавядаць пра супрацоўнікаў, якія не могуць з’ехаць па розных прычынах, і як ты імкнешся іх засцерагчы, каб хоць трохі паменшыць сваё пачуццё віны. Я не гатовая казаць пра калегаў у турме, на месцы якіх магла б быць сама і ўсе супрацоўнікі.

Незалежным журналістам даводзіцца цяжка. Першыя два гады ўсе планавалі ў хуткім часе вярнуцца дадому, хтосьці і квіткі на самалёт купляў да пасадкі Ray­nair у Мінску і разгрому Tut.by, і трэба было ўгаворваць людзей не ехаць, потым мы ўжо перасталі гэта рабіць.

Наступіў цёмны перыяд, калі трэба было ўгаворваць медыйшчыкаў не есці адзін аднаго і не знішчаць рэпутацыю сваіх жа беларусаў з дэмсілаў, у якіх не атрымліваецца зрынуць рэжым. Але і гэты перыяд мы прайшлі. Зараз перыяд ахалоджвання да пратэстнага парадку дня і пошуку новых аўдыторый і стратэгій — мы ў ім жывем, мы да яго гатовыя.

— Чаму адзін за адным пераходзяць у іншы фармат два праекты, якія мелі падобную канцэпцыю? У чым бачыце прычыну? Ці гэта супадзенне?

— Яны абодва мелі моцную і зразумелую нішавую аўдыторыю, былі камерцыйна моцнымі як бізнэсы, і абодва пазбавіліся ўсяго. Даводзіцца перабудоўвацца на хаду, інакш не выжывем.

Чытайце яшчэ:

Вы паспяшаліся напісаць некралог для KYKY: Саша Раманава — пра будучыню праекта

Cайт kyky.org прыпыняе працу праз праблемы з фінансаваннем

Штучны інтэлект пакуль не заменіць журналістаў, затое можа ім дапамагчы. Даем лайфхакі