«На беларускай мове ідзе абмеркаванне інфармацыі палітычнага характару». Як рэдактара «НН» праслухоўвалі на Акрэсціна

Суд Заводскага раёна Мінска працягвае разгляд справы Аляксея Сцерлікава — мінчука, які ў ноч пасля інаўгурацыі разам з жонкай уцякаў ад сотні сілавікоў па праспекце Дзяржынскага. Пагоня скончылася ў дварах на вуліцы Разінскай. Пры гэтым быў траўмаваны інспектар ДАІ Міхаіл Завадскі — ён наскочыў на «Фальксваген» Сцерлікава, які рухаўся заднім ходам. А пасля атрымаў удар адчыненымі дзвярыма.

«Наша Ніва» пісала пра першы дзень суда, на якім выступалі жонка Сцерлікава і сведкі-даішнікі. У другі дзень выступаў яшчэ адзін сведка і зачытваліся матэрыялы справы.

Іх змест дэманструе некаторыя метады працы сілавікоў, пра якія шмат хто не здагадваецца.

Па-першае, да матэрыялаў справы прыкладзены аўдыязапіс тэлефоннай размовы Таццяны Сцерлікавай, жонкі абвінавачанага. У дакументах адзначана, што ў яе быў айфон, а гэты смартфон забараняе карыстальніку запісваць свае размовы. Можна меркаваць, на момант размовы з сяброўкай Таццяну Сцерлікаву (раніца 24 верасня) ужо праслухоўвалі.

Хоць гэта адбылося праз лічаныя гадзіны пасля пагоні і затрымання мужа.

Па-другое, следства падрыхтавала падрадкоўнікі размоў Аляксея Сцерлікава на Акрэсціна. Ні для каго не сакрэт, што часам ў камеры падсаджваюць спецыяльна навучаных людзей, каб тыя разгаварылі арыштантаў і пасля засведчылі гэта ў судзе. Але як выяўляецца, аўдыязапіс вядзецца ўвесь час, а сілавікі могуць абіраць для сябе патрэбнае і цікавае. Гэта называецца «аператыўна-вышуковыя мерапрыемствы».

У судзе пракурор Вольга Дзіліндзевіч зачытвала тэкст абраных размоў з камеры, праз хуткасць чытання разабраць нешта было складана, толькі асобныя моманты.

Аўдыязапісы зробленыя на Акрэсціна 24–25 верасня, у першыя дні знаходжання Сцерлікава за кратамі. Гэта час, калі з затрыманага стараюцца атрымаць максімум інфармацыі. На допыце ён яе можа не казаць, але пасля дзеліцца з сукамернікамі — чаго і чакаюць сілавікі.

Адметнасць сітуацыі ў тым, што Сцерлікаў знаходзіўся ў камеры з двума людзьмі — галоўным рэдактарам «Нашай Нівы» Ягорам Марціновічам (падазраваны па справе за «паклёп») і Міхаілам Вайцяхоўскім (45-гадовы мінчук з некалькі адседкамі, падазраваны па справе аб крадзяжы мабільніка).

У матэрыялах следства яны не называюцца па імёнах, а прадстаўленыя як «В., суразмоўца» і «К., суразмоўца». Аднак паколькі Ягор Марціновіч размаўляў па-беларуску, то і ў падрадкоўніку яго словы запісвалі па-беларуску. Таму пракурор, апісваючы змест размовы, часам рабіла ўдакладненні: «На беларускай мове ідзе абмеркаванне інфармацыі палітычнага характару».

Як выглядаюць тыповыя размовы ў камеры? «Наша Ніва» занатавала некаторыя дыялогі з Акрэсціна, агучаныя ў судзе.

***

— Ну а мент, якога ты збіў на машыне, ён у бальніцы зараз?

— Пісалі, што ў яго нейкі разрыў звязак галенастопа, удар пальцаў, пляча.

— Не, ну суддзя ж таксама *неразборліва*. Тое, што зараз у краіне, могуць палічыць, што гэта нападзенне.

— Ну калі нам з жонкай пачынаюць біць машыну, я цвярозы, ніякіх апазнавальных знакаў няма, то што яшчэ заставалася рабіць?

***

— Атрымліваецца, што гэта нейкія пацаны без формы? Ну, мянты, унутраныя войскі, спецназ?

— Ну ў 12 ночы. Яны ехалі на аўтобусах, загарадзілі дарогу і ўсё. Выйшлі і пачалі біць машыны.

— На тваім месцы, слухай, што з адвакатам, што без адваката — гэта *нецэнзурна*.

***

— А як цябе злавілі?

— Я спрабаваў з’язджаць, разварочвацца. Разумееш, я ўцякаў ад гэтых бандытаў. Я развярнуўся, праехаў нейкую адлегласць у шокавым стане … Я заехаў у нейкі двор, там зноў пачынаюць біць, выцягнулі мяне. Паказвалі відэарэгістратары, а так я нічога не памятаю. Памятаю, як выцягвалі. Людзі крычалі *нецэнзурна*, потым паднялі мяне, сталі пагражаць. «Што ты нарабіў, ты што, п’яны?». Я кажу, што не. Адвезлі на асведчанне, там 0,25 праміле аказалася.

***

«Далей дзеляцца гісторыямі з жыцця».

***

— Прыехалі даішнікі, каб я падпісаў пратакол. … Я сказаў, што нічога падпісваць не буду, бо нічога не памятаю.

***

«Інфармацыя ўтрымліваецца ў запісу нявызначаных асоб у камеры. На беларускай мове ідзе абмеркаванне інфармацыі палітычнага характару».

***

— Ну калі самае горшае, што табе дадуць, то там табе *нецэнзурна*… У цябе ж не было на машыне бела-чырвонага?

— Не было нічога.

— Ну тады атрымаеш хімію. А там аб’явяць амністыю. Ты ж раней несудзімы, гэта плюс вялікі. Прызнаеш. Ты ж не скажаш, што яго не збіў.

— Гучыць голас сукамерніка на беларускай мове: — «Атрымалася, што наехаў… *неразборліва*»

***

«Таксама ўтрымліваюцца размовы аб выбары адваката, аб следчых дзеяннях з удзелам адваката. Сцерлікаў паведаміў, што без адваката адмовіўся *неразборліва*, спасылаючыся на артыкул 27 Канстытуцыі».