Праблемы афіцыйнай журналістыкі

Нядаўна журналістка Тамара Лісіцкая засмуцілася з таго, што на нуль здрабнела прафэсыя журналіста: «Вот раньше был ведущий! Матер! Мозговит! Оригинален!».

На фота: Тамара Лісіцкая (фота з сайту «Белорусские новости», дзе журналистка вядзе калонку ў рубрыцы «Мнения»)

Хацелася б, канешне, даведацца, калі тое «вот раньше» было? За камуністычным часам, падчас перабудовы, у першыя гады беларускай незалежнасьці, калі зьявіўся шэраг легендарных выданьняў ды радыё 101,2? Ці пазьней, калі зачынілі гэтую радыёстанцыю, пачалі прыпыняць выданьне недзяржаўных газэтаў, і калі ў краіне запанавала цэнзура? 

Ну ды ладна. Вернемся ў нашыя дні. Вось і яшчэ адна праблема: «А нонче все как-то так беспросветно глянцево. Все девочки мурлычат, все мальчики панибратски порыкивают. А самое главное — обходятся минимумом слов для обозначения самых разных оттенков своей тонкой натуры».

Гэткім чынам, галоўная праблема палягае ў тым, што слоўнікавы запас журналістаў скараціўся да самага мінумаму, неабходнага адно для прыемнага абмену немудрагелістымі гендэрнымі пасланнямі. Адсюль і глямур як частка стылю афіцыйнай журналістыкі. Дарэчы, а чаму з гэтага трэба зьдзіўляцца? Для глямурнай і сэксапільнай камунікацыі «слоўніка-мінумуму» заўсёды больш чым дастаткова. Больш за тое, словы часам нават і замінаюць.

Цікава, а чаму глямур пачынае рабіцца часткай беларускай афіцыйнай журналістыкі? Гэтым пытаньнем чытачоў сваёй рубрыкі спадарыня Лісіцкая, на жаль, не азадачыла.

Пакарыстаюся журналісцкім штампам савецкіх часоў и зазначу, што «эстафэту заклапочанасьці станам прафэсіі» пераняў другі журналіст, якому дазволена зьяўляцца ў этэры ОНТ. Гэта Сяргей Дарафееў.

На фота: Сяргей Дарафееў (фота з сайту «Белорусские новости», дзе журналист вядзе калонку ў рубрыцы «Мнения»)

Ён аддае належнае сваёй каляжанцы і спрабуе пашырыць тэму: «Складывается впечатление, что сегодня в эфире может работать любой. «Шел мимо здания телевидения/радио и попал», — таким рассказом о начале «карьеры» может хвастать половина нынешних «ведущих». І прыводзіць канкрэтны выпадак: «Одна моя коллега, всю жизнь проработавшая в эфире, милая интеллигентная женщина, рассказала мне такой случай. На радио, где она работает, появилась „молодая звезда“ (одна из россыпи). В одном выпуске новостей эта „звезда“ умудрилась сделать 7 (!) неверных ударений».

Рызыкну выказаць гіпотэзу: а ці не азначае гэта, што, акрамя строгіх ідэалягічных крытэраў, якія ўжываюцца пры адборы «кадраў», пануе яшчэ і мілая сэрцу былых савецкіх людзей схемка «знаёмства і блат»? Тым больш, што спадар Дарафееў, хоць і похадзь, але кажа пра «море… карьерных дрязг».

Вось бы і задацца патаньнем пра рэальныя праблемы афіцыйнай журналістыкі афіцыйным журналістам. Але, як і спадарыня Лісіцкая, шаноўны С. Дарафееў адно заклапочаны адсутнасьцю красамоўнасьці сваіх калегаў (пра беларускую мову і ступень валоданьня ёю афіцыйнымі журналістамі гаворкі, вядома ж, не ідзе). Яно й зразумела — фармулявяць і, тым больш, абмяркоўваць рэальныя праблемы зусім не небясьпечна. А што да мовы, дык яно, можа, якраз і добра, што афіцыйныя СМІ «пропагандистскую работу ведут по-русски»? 

З беларускім глямурам сытуацыя, канешне ж, іншая. З аднаго боку, ён паказвае на тое, што ў краіне актыўна фармуецца каста «новых багатых», а з другога, глямур — гэта звычайныя журналісцкія ўцёкі ад беларускай рэчаіснасьці ды рэальных праблемаў. Што да афіцыйнай журналістыкі ўвогуле, дык яе праблема палягае ў тым, што яна (дзякуючы дзяржаўным датацыям) мае унікальную мажлівасьць ігнараваць шэраг істотных праблемаў беларускага грамадства ды ствараць сьветлы і ясны вобраз нашай цяперашнасьці і нашай будучыні…