664 дні за кратамі: у Гродне пачынаецца суд над Анджэем Пачобутам

Ранкам 25 сакавіка 2021 года ў кватэру Анджэя Пачобута прыйшлі сілавікі з ператрусам, пасля якога журналіста затрымалі па так званай «польскай справе».

З пяці абвінавачаных па «справе палякаў» сёння за кратамі трымаюць толькі Анджэя.

Так, за артыкул пра напад СССР на Польшчу ў верасні 1939-га Анджэя Пачобута абвінавацілі ў «распальванні варожасці па нацыянальнай прыкмеце». У гэтай публікацыі напад СССР на Польшчу 17 верасня 1939 года Пачобут назваў агрэсіяй.

У матэрыялах крымінальнай справы фігуруюць заявы журналіста ў абарону польскай меншасці ў Беларусі, артыкул у польскім выданні Gaze­ta Wybor­cza пра падаўленне беларускіх пратэстаў у 2020 годзе і тэкст у Mag­a­zyn Pol­s­ki ад 2006 года пра аднаго з камандзіраў польскага антыкамуністычнага падполля на Гродзеншчыне.

Паводле абвінавачання «аб распальванні варожасці» (арт. 130 КК) Анджэю пагражае ад 5 да 12 гадоў пазбаўлення волі. Таксама журналіста абвінавацілі ў закліках да санкцый супраць Беларусі (арт. 361 КК).

Пачобуту прапаноўвалі з’ехаць з Беларусі ў абмен на вызваленне, напісаць прашэнне аб памілаванні на імя Лукашэнкі, але журналіст адмовіўся. За час зняволення Анджэй Пачобут утрымліваўся ў СІЗА на Валадарскага ў Мінску, СІЗА Жодзіна, цяпер ён знаходзіцца ў СІЗА гродзенскай турмы №1. Неаднаразова ён сутыкаўся з ціскам з боку адміністрацыі. Напрыклад, палітвязню блакуюць ліставанне, у тым ліку з яго 12-гадовым сынам.

У сярэдзіне жніўня 2022 г. Анджэй пачаў знаёміцца са справай. Каб паспець усё прачытаць, нават адмаўляўся ад абедаў.

У кастрычніку 2022 года КДБ РБ унёс Анджэя Пачобута ў спіс тэрарыстаў. Беларускія праваабарончыя колы, польскія ўлады і міжнародная супольнасць прызналі крымінальныя справы супраць прадстаўнікоў польскай меншасці, у тым ліку Анджэя Пачобута «палітычна матываванымі», размова ідзе пра рэпрэсіі грамадзянскай супольнасці ў Беларусі і свабодаў грамадзян.

«Я думаю пра тых, хто сядзеў у гэтых сценах у 40–50‑я гады і яны чакалі суда. Ім было цяжэй, у тыя гады гэта было сапраўднае пекла. Іх прыклад дае сілы. Мы не выбіраем час, у якім мы жывем, але мы выбіраем, як нам жыць у той час. Вядома, я ніколі не думаў, што гісторыя раптам стане такой небяспечнай, але рэчаіснасць заўсёды здзіўляе. У гэтым і заключаецца яе прыгажосць», — напісаў Анджэй Пачобут у адным з лістоў на волю.

Разгляд справы журналіста неаднаразова пераносілі: пачатак працэсу прызначалі на 28 лістапада, на 9 студзеня, цяпер – на 16 студзеня 2023 г.

У 2011 годзе Андрэй Пачобут ужо быў палітвязнем. Тады яго абвінавацілі паводле двух артыкулаў Крымінальнага кодэкса — абраза прэзідэнта Беларусі і паклёп на кіраўніка дзяржавы. Журналіста асудзілі на тры гады пазбаўлення волі з адтэрміноўкай на два гады па артыкуле за паклёп і апраўдалі па артыкуле пра абразу. Вызвалілі ў зале суда.

Чытайце яшчэ:

Палітзняволеную тэлежурналістку Ксенію Луцкіну абвясцілі “экстрэмісткай”

Президент “Радио Свобода” Джейми Флай: “Мы вернемся в Минск и снова откроем там бюро. Это вопрос времени”

Гомельскія журналісты ў СІЗА — што пра іх вядома на сёння